Câu hỏi về luật hình sự
3 Luật sư trả lời
Chào bạn, căn cứ vào thông
tin mà bạn cung cấp, Luật sư xin đưa ra tư vấn như sau:
Khoản 2 Điều
22 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy
định:
"Vượt
quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần
thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi
xâm hại".
Đây là trường hợp:
"... Người phòng vệ đã dùng những phương
tiện và phương pháp gây ra thiệt hại quá đảng cho người xâm hại mà tính chất và
mức độ nguy hiểm của hành vi xâm hại cũng như hoàn cảnh cụ thể chưa đòi hỏi
phải dùng các phương tiện và phương pháp đó".
Người phòng vệ trong
những trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm
hình sự nếu có lỗi đối với việc vượt quá của mình. Tuy nhiên, trách nhiệm hình
sự không như những trường hợp bình thường. Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đã coi vượt
quá giới hạn phòng vệ chính đáng là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Đây là trường hợp
phòng vệ khi đã có đủ cơ sở làm phát sinh quyền phòng vệ - sự tấn công của con
người, nguy hiểm đáng kể, trái pháp luật đang hoặc sẽ xảy ra ngay tức khắc và
người phòng vệ đã thực hiện đúng nội dung của quyền phòng vệ - chống trả gây
thiệt hại cho chính kẻ tấn công nhưng đã vượt ra ngoài phạm vi cho phép - gây
ra thiệt hại cho người tấn công rõ ràng quá mức cần thiết, không tương xứng với
tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi tấn công. Để xác định sự quá mức cần
thiết, sự không tương xứng này cần dựa vào những căn cứ:
1) Tính chất của
quan hệ xã hội bị đe dọa xâm hại;
2) Mức độ thiệt
hại bị đe dọa gây ra;
3) Sức mãnh liệt
của hành vi tấn công;
4) Tính chất và
mức độ nguy hiểm của phương pháp và phương tiện mà kẻ tấn công sử dụng;
5) Khả năng phòng
vệ của người phòng vệ...
Trước đây, Luật hình sự Việt Nam quy định người phòng vệ trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có lỗi đối với hành vi vượt quá. Tuy nhiên, trách nhiệm hình sự đối với họ là trách nhiệm hình sự giảm nhẹ do xét đến động cơ cũng như hoàn cảnh phạm tội. Với lý do như vậy, tình tiết vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng có thể được quy định là tình tiết định tội (tội nhẹ hơn), tình tiết định khung giảm nhẹ của một số tội cũng như được quy định là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho các tội khác. Trong Bộ luật hình sự năm trước đó, tình tiết này được quy định là tình tiết định tội (tội nhẹ hơn; Điều 96 và Điều 106) cũng như được quy định là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho các trường hợp phạm tội khác (Điều 46).
TRÊN ĐÂY LÀ Ý KIẾN TƯ VẤN CÓ TÍNH CHẤT THAM
KHẢO THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT
Nếu bạn cần tư vấn, cần luật sư bảo vệ quyền
và lợi ích hợp pháp và hỗ trợ thực hiện các thủ tục theo đúng quy định pháp
luật, bạn có thể đến trực tiếp Văn phòng Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân
Hoàng Minh tại: 422 Võ văn Kiệt, Phường Cô Giang, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
hoặc văn phòng giao dịch của Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân Hoàng Minh
tại: 158/1A Nguyễn Sơn, P.Phú Thọ Hòa, Quận Tân Phú (Tầng 2).
Trân trọng./
Luật sư Dương Hoài
Vân
Giám đốc Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân Hoàng Minh
Luật sư Dương Hoài Vân.
Luật sư trả lời:
Chào bạn,
cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến cho Luật sư. Luật sư tư vấn theo nội dung bạn đã gửi, cụ thể như sau:
Phòng vệ chính đáng được quy định tại Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi và bổ
sung năm 2017 có nội dung “Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ
quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước,
của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi
xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm”.
Do dữ liệu của Bạn cung cấp
không đầy đủ thông tin, nên chúng tôi đưa ví dụ để Bạn hiểu trường hợp Bạn cần
tư vấn rơi vào trường hợp nào?
Ví dụ: Trong đêm tối Bạn nhận được điện thoại hẹn Bạn ra con đường
vắng vẽ, khi Bạn tới điểm hẹn, có nhóm người dùng tay chân đánh đấm bạn túi bụi.
Bạn bỏ chạy nhưng nhóm người này vẫn đuổi theo, Trong lúc này Bạn nhặt được con
dao và giơ cao và nói “ Đứa nào đụng vào người tau, tao sẽ đâm chết”. Những người
này vẫn lao vào và đánh Bạn, vì do Bạn bị đánh hội đồng và đau quá nên Bạn dùng
dao đâm trúng vào bụng của một người sau đó bị tử vong do mất máu quá nhiều.
Trong trường hợp này nếu xét về phương tiện, thì Bạn dùng
dao còn nhóm người tấn công chỉ dùng tay chân không, nhưng xét về mối tương
quan lực lượng thì một bên chỉ có mình Bạn, còn bên kia có nhiều người và đặc biệt xét trong hoàn cảnh
cụ thể, trong đêm tối, hành vi xâm phạm của nhóm người kia phải coi là nguy hiểm
đến tính mạng sức khỏe của Bạn, nên hành vi của Bạn được coi là phòng vệ chính
đáng và không phải phạm tội,
Ví dụ: Bạn đang đứng trước
cửa nhà và trên tay đang dùng dao gót trái cây, Bạn nghe hàng xóm la cướp cướp
, Bạn liền chạy ra thấy tên cướp chạy tới Bạn dùng dao đâm trúng tim tên cướp
và tên cướp chết tại chổ.
Trong trường hợp này nếu Bạn
dùng dao đánh vào tay hoặc chân… để tên cướp hoảng sợ, dừng hành vi xâm phạm.
Tuy nhiên trong lúc này Bạn dùng dao đâm vào người tên cướp làm chết người thì
lúc này đã vượt mức cần thiết, không còn được xem là phòng vệ chính đáng.
Trong trường hợp vượt
quá giới hạn phòng vệ chính đáng làm chết người, cơ quan có thầm quyền xem xét
để truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ
luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 với một trong hai tội sau:
Điều 126. Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc
do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội.
1. Người nào giết
người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc trong trường
hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt cải tạo
không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Điều
136. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do
vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt
giữ người phạm tội
…………
3. Phạm tội dẫn đến
chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên
mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm
đến 03 năm.
Trên đây là toàn bộ ý
kiến của chúng tôi liên quan đến vấn đề mà Bạn yêu cầu tư vấn dựa trên tài liệu, hồ sơ bạn cung cấp.
Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ
pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua điện thoại số: 0903 328 166 để được giải
đáp.
Trân trọng./.
Luật sư Đoàn Văn Nên.
Chào bạn,
Nếu bạn hoặc gia định bạn gặp sự vụ gì lúng túng cần hỗ trợ, bạn cần mô tả cụ thể, chi tiết để được tư vấn;
Các tình huống giả định rất nhiều sẽ không có thời gian để giải đáp.
Luật sư Nguyễn Thanh Hải.
Không thể tìm thấy những gì bạn đang tìm kiếm?
Gửi một câu hỏi miễn phí trên diễn đàn công cộng của chúng tôi. Đặt một câu hỏi
Đặt câu hỏi- hoặc -
Tìm kiếm luật sư bằng cách đánh giá và xếp hạng..
Tìm kiếm luật sư