Điều kiện để hợp đồng có hiệu lực và các trường hợp vô hiệu của hợp đồng

Trong mọi giao dịch để an toàn và hài hòa lợi ích của các bên cần soạn thảo hợp đồng và ký kết hợp đồng. Tuy nhiên, để hợp đồng có hiệu lực thì cần có những điều kiện và điều khoản nhất định. Dưới đây là quy định pháp luật về điều kiện để hợp đồng có hiệu và vô hiệu của hợp đồng.

1.Điều kiện để hợp đồng có hiệu lực:

- Hợp đồng dân sự là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

(Căn cứ Điều 385 Bộ luật dân sự)

Như vậy hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận, thống nhất ý chí của các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự

- Hợp đồng chỉ có hiệu lực khi đáp ứng đủ 4 điều kiện:

+ Thứ nhất, các chủ thể ký kết hợp đồng phải hợp pháp. Thông thường các bên giao kết phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.

+ Thứ hai, các chủ thể ký kết hợp đồng phải hoàn toàn tự nguyện tức là xuất phát từ ý chí thực, từ sự tự do ý chí của các bên trong các thỏa thuận hợp đồng đó.

+ Thứ ba, nội dung của hợp đồng không trái pháp luật và đạo đức xã hội. Đối tượng của hợp đồng không thuộc hàng hóa cấm giao dịch, công việc cấm thực hiện. Bên cạnh đó, nội dung của hợp đồng cần phải cụ thể, bởi vì việc xác lập nghĩa vụ trong hợp đồng phải cụ thể và có tính khả thi. Những nghĩa vụ trong hợp đồng mà không thể thực hiện được thì hợp đồng cũng không được coi là có hiệu lực pháp lý làm phát sinh quyền và nghĩa vụ.

+ Thứ tư, thủ tục và hình thức của hợp đồng phải tuân theo những thể thức nhất định phù hợp với những quy định của pháp luật đối với từng loại hợp đồng.

Hợp đồng không đáp ứng được một trong các điều kiện trên sẽ dẫn đến vô hiệu.

2. Trường hợp vô hiệu của hợp đồng:

Bên cạnh việc xác định điều kiện để hợp đồng có hiệu lực, chủ thể cần xem xét đến các trường hợp vô hiệu khác của hợp đồng, cụ thể:

- Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội (Căn cứ Điều 123 Bộ Luật dân sự);

- Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo (Căn cứ Điều 124 Bộ Luật dân sự);

- Giao dịch dân sự do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện (Điều 125 – Bộ Luật dân sự);

- Giao dịch dân sự vô hiệu bị nhầm lẫn (Điều 126 – Bộ Luật dân sự);

- Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép (Điều 127 – Bộ Luật dân sự);

- Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình (Điều 128 – Bộ Luật dân sự);

 - Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không tuân thủ quy định về hình thức (Điều 129 – Bộ Luật dân sự);

3.  Hậu quả của Hợp đồng vô hiệu

Khi hợp đồng vô hiệu sẽ dẫn đến hiệu quả sau:

- Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

- Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.

- Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.

- Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

- Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.

Lưu ý: thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu là 02 năm theo quy định của Bộ luật dân sự