Quy định pháp luật về họ, hụi, biêu, phường

Chơi hụi đã có từ rất lâu đời và vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Tuy tồn tại nhiều rủi ro tiềm ẩn như:  con hụi ôm tiền bỏ chạy, biến tấu thành cho vay nặng lãi, lừa đảo... nhưng để giải quyết những vấn đề cá nhân người dân vẫn tham gia như một hình thức giao dịch tài sản rất phổ biến. Vậy chơi hụi có bị cấm không, bị “giật hụi” thì có đòi lại được không?

1. Chơi hụi là gì?

BLDS 2015 quy định tại Điều 471 về họ, hụi, biêu, phường:

1. Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.

2. Việc tổ chức họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Bản chất của việc chơi hụi không có lãi gần giống với việc trả góp, nên lợi ích của việc chơi hụi không có lãi đó là có thể nhận được một số tiền lớn để giải quyết vấn đề cá nhân, sau đó sẽ chia đều theo ngày trả dần. Còn đối với việc chơi hụi có lãi, nếu chốt hụi cuối cùng, người chơi hụi có khả năng nhận về số tiền lớn hơn số vốn bỏ ra ban đầu. Tuy nhiên, hiện nay, chơi hụi tồn tại khá nhiều rủi ro, dần biến tướng thành một hình thức huy động vốn với lãi suất cao. Do đó, việc chủ hụi bỏ trốn, chủ hụi giật tiền ngày càng phổ biến. Có thể định nghĩa giật hụi là việc tới kì mở hụi mà không tìm ra chủ hụi. 

2. Chơi hụi có vi phạm pháp luật không?

Chơi hụi là một hình thức giao dịch tài sản đã tồn tại từ lâu đời. Việc chơi hụi là không vi phạm pháp luật và được đã được nhà nước đề ra các quy định để quản lý. Các hành vi biến tướng về chơi hụi như: tập hợp vốn trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi sẽ bị nghiêm cấm và xử phạt.

3. Mức xử phạt hành chính khi vi phạm về chơi hụi

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP có 3 mức xử phạt vi phạm hành chính khi vi phạm quy định về hụi, cụ thể như sau:

Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 triệu đồng khi vi phạm các điều sau:

− Con hụi không thông báo về sự thay đổi nơi cư trú cho các thành viên,

− Không thông báo đầy đủ các thông tin về dây hụi cho người mới tham gia,

− Không lập biên bản thỏa thuận về dây hụi hoặc lập biên bản mà không đầy đủ thông tin theo quy định pháp luật,

− Không lập sổ hụi,

− Không giao đủ các phần hụi cho các thành viên hốt hụi tại các kỳ mở hụi,

− Không cho các thành viên xem các thông tin về dây hụi khi có yêu cầu,

− Không giao giấy biên nhận khi thực hiện các giao dịch khi tổ chức dây hụi.

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng khi có các hành vi sau:

− Không thông báo với Ủy ban Nhân dân xã về việc tổ chức dây hụi có giá trị 100.000.000 đồng trở lên ở các kỳ mở hụi,

− Không thông báo với Ủy ban Nhân dân xã khi tổ chức từ 2 dây hụi trở lên.

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng khi có các hành vi sau:

− Lợi dụng việc tổ chức dây hụi mà thực hiện hành vi cho vay nặng lãi vượt quá mức lãi suất được cho phép trong Luật Dân sự,

− Lợi dụng tổ chức dây hụi để tập hợp vốn trái phép.

4. Bị “giật hụi” có kiện đòi được không?

Căn cứ pháp lý: Điều 25 Nghị định 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường

“1. Trong trường hợp có tranh chấp về họ hoặc phát sinh từ họ thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hoà giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

2. Chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác khi tham gia quan hệ về họ.”

Theo đó, khi có tranh chấp về hụi hoặc phát sinh từ hụi thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hoà giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, người chơi hụi có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho “vay tiền” lãi nặng; lừa chiếm đoạt tài sản; lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản; huy động vốn trái pháp luật…

5. Thời gian để giải quyết đơn khởi kiện giật hụi là bao lâu?

Sau khi thương lượng, hòa giải không thành, người chơi hụi có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để đòi lại tiền do bị chủ hụi giật theo trình tự tại khoản 2, khoản 3 Điều 191 BLTTDS năm 2015 như sau:

"2. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.

3. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây:

a) Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;

b) Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này;

c) Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;

d) Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án."

Như vậy, trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày được phân công, thẩm phán được phân công xét đơn khởi kiện và ra một trong các quyết định: thụ lý vụ án, trả lại đơn khởi kiện, bổ sung hồ sơ khởi kiện. Tuy nhiên thời hạn giải quyết các vụ việc giật hụi trên thực tế khá phức tạp và kéo dài vì khi chủ hụi bỏ trốn thì rất khó tìm ra và lấy lại được tài sản.

Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp ích cho bạn. Nếu còn bất kì thắc mắc khác thì hãy liên hệ cho chúng tôi thông qua hotline để được giải đáp. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ.

Thông tin liên hệ: VĂN PHÒNG LUẬT SƯ THỤC VÀ CỘNG SỰ

Địa chỉ: Số 4, Đường số 6, Phường Linh Chiểu, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại/Zalo/Telegram: 091.855.89.68 (Luật sư Nguyễn Hữu Thục)

Email: luatsuthuc@tlaw.com.vn