Trách nhiệm pháp lý khi vay nợ không trả

Nhiều trường hợp bên vay tài sản không thực hiện nghĩa vụ hoàn trả tài sản và khoản lãi cho bên cho vay theo thỏa thuận ban đầu. Vậy trách nhiệm pháp lý khi vay nợ không trả là gì? 

1. Trách nhiệm pháp lý khi vay nợ

Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật dân sự 2015: “Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định”. 

Tại Điều 466 Bộ luật dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau:

“1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.

3. Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

4. Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

5. Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như sau:

a) Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì còn phải trả lãi theo mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này;

b) Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”

 2. Quy định về căn cứ chứng minh việc vay nợ

- Thực tế, có rất nhiều trường hợp bên vay không hoàn trả lại tiền hoặc vật cho bên cho vay khi đến hạn, nhất là những trường hợp bên cho vay tiền không có giấy tờ chứng minh giao dịch đó do quá tin tưởng hoặc chủ quan, không xác lập hợp đồng bằng văn bản.

- Theo quy định tại Điều 119 Bộ Luật Dân sự 2015 về hình thức của giao dịch dân sự thì hợp đồng cho vay tài sản có thể được xác lập bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản. Vì vậy, trường hợp cho vay tiền không có giấy tờ chứng minh như hợp đồng cho vay thì giao dịch vẫn có hiệu lực pháp luật nếu được giao kết bằng miệng hoặc hành vi cụ thể của các bên.
- Tuy nhiên, trên thực tế để giải quyết các tranh chấp liên quan đến cho vay tiền không có giấy tờ chứng minh gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, bên cho vay tiền nên xác lập hợp đồng vay bằng văn bản để có bằng chứng chứng minh, đảm bảo cho việc đòi nợ về sau.

Từ những quy định trên có thể thấy, hai bên có thể thỏa thuận về thời hạn trả nợ, thỏa thuận hình thức giao kết hợp đồng vay. Tốt nhất, để hạn chế rủi ro, các bên cần xác lập hợp đồng vay bằng văn bản và quy định rõ thời hạn trả nợ. Nếu quá thời hạn đó mà bên vay không thể trả thì bên cho vay có thể khởi kiện ra Tòa án, yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích của mình.

Theo đó, Tòa án sẽ yêu cầu bên vay thực hiện nghĩa vụ trả nợ của mình. Trong trường hợp bên vay vẫn không trả, Tòa án sẽ tiến hành áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự được quy định tại Luật thi hành án dân sự để buộc bên vay phải thực hiện nghĩa vụ. Nếu trong trường hợp bên vay không có bất kỳ tài sản nào để thực hiện nghĩa vụ thì bên vay phải thực hiện nghĩa vụ khi có tiền, đây là một trường hợp khá rủi ro đối với bên cho vay.

Trên đây là những trách nhiệm pháp lý khi vay nợ không trả theo quy định của pháp luật hiện hành.

Bạn vẫn còn thắc mắc? Hơn 400 Luật sư chuyên về Dân sự trên iLAW đang sẵn sàng hỗ trợ bạn. Hãy chọn ngay một Luật sư gần bạn và liên hệ với Luật sư đó để được tư vấn miễn phí.

THÔNG TIN LIÊN QUAN:

Danh bạ Luật sư Dân sự

Thủ tục khởi kiện thu hồi nợ

Nghĩa vụ trả nợ theo quy định của bộ luật dân sự

Câu hỏi dân sự