Thời điểm mở thừa kế theo di chúc

Mở thừa kế là việc bắt đầu tiến hành thủ tục chia di sản thừa kế trong thực tế theo quy định. Theo đó, dù là thừa kế theo di chúc hay thừa kế theo pháp luật thì xác định thời điểm mở thừa kế cũng rất quan trọng. Bài viết dưới đây cung cấp một số nội dung liên quan đến thời điểm mở thừa kế theo di chúc. 

Thời điểm mở thừa kế được quy định tại Khoản 1 Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó là thời điểm mà người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật Dân sự 2015. Quy định này chỉ ra cách xác định thời điểm mở thừa kế cụ thể như sau:

- Nếu một người chết sinh học, tức là cái chết của họ có phát sinh từ các rủi ro thực tế như bệnh tật, tai nạn, già yếu,... thì thời điểm mở thừa kế là thời điểm người đó chết, được ghi nhận trong giấy khai tử. 

- Nếu một người chết pháp lý, tức là họ có Quyết định tuyên bố chết của Tòa án, thì thời điểm mở thừa kế là thời điểm Tòa án xác định người đó chết. 

Theo quy định của pháp luật, thời điểm mở thừa kế liên quan đến các vấn đề sau:

Thứ nhất, về hiệu lực của di chúc: Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế. Trước thời điểm này, di chúc chưa có hiệu lực và những người thừa kế không thể tiến hành chia thừa kế theo di chúc.

Thứ hai, về di sản: Theo Khoản 3 Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, nếu toàn bộ di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế thì di chúc không có hiệu lực. Nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

Thứ ba, về số lượng người thừa kế: Số lượng người được hưởng di sản theo di chúc được xác định tại thời điểm mở thừa kế. Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế như sau: nếu là cá nhân, người thừa kế phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Nếu người thừa kế không phải cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Khi cá nhân, tổ chức không tồn tại hoặc được xác định là không tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì họ không có quyền thừa kế. 

Thứ tư, về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế theo Điều 614 Bộ luật Dân sự 2015: Thời điểm mở thừa kế chính là thời điểm xác lập quyền và nghĩa vụ của những người thừa kế đối với tài sản do người chết để lại.

Thứ năm, về thời hiệu: Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, các thời hiệu liên quan đến quan hệ thừa kế bao gồm:

- Thời hiệu người thừa kế yêu cầu chia di sản. 

- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

• Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu 
• Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu

- Thời hiệu người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. 

- Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này, người có quyền trong quan hệ với người để lại di sản không thể yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ của người chết trong phạm vi phần di sản được thừa kế. 

Thứ sáu, trường hợp bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại: Theo Điều 642 Bộ luật Dân sự 2015, kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.

Trên đây là một số quy định của pháp luật liên quan đến thời điểm mở thừa kế. Các chủ thể có liên quan đến di chúc cần quan tâm đến những quy định trên để việc thừa kế theo di chúc được tiến hành nhanh chóng và hợp pháp. 

TIN LIÊN QUAN:

Thủ tục thừa kế không có di chúc

Luật thừa kế đất đai không có di chúc

Quyền thừa kế tài sản của con cái

Danh bạ Luật sư Thừa kế - Di chúc