Chồng đã chết, vợ lập di chúc để lại toàn bộ tài sản chung của hai vợ chồng cho con được hay không?

Xin luật sư tư vấn giúp. Gia đình tôi có 3 anh em. Bố tôi đã mất. Mẹ tôi 60 tuổi. Anh tôi và tôi đã lập gia đình, còn em tôi thì chưa. Mẹ tôi ở cùng anh và em tôi.

Bố mẹ tôi có sở hữu đất thổ cư và 3 mảnh đất nông nghiệp mang tên bố mẹ. Vừa rồi, nghe mẹ tôi nói chuyện: mẹ làm di chúc để toàn bộ nhà cửa, đất đai lại cho tôi. Và mẹ chuẩn bị lên UBND xã để xác thực. Xin luật sư cho tôi hỏi, việc mẹ tôi làm di chúc để lại cho tôi toàn bộ nhà cửa, đất đai mang tên bố mẹ cho tôi có hợp pháp không? Anh và em tôi hiện giờ không biết và nếu biết mà không đồng ý thì bản di chúc này có đúng luật không ạ?

>> Đặt câu hỏi MIỄN PHÍ với Luật sư.

Luật sư tư vấn: Đoàn Văn Nên

Chào bạn! Với câu hỏi của bạn tôi xin được tư vấn như sau:

Thứ nhất: việc mẹ bạn để lại toàn bộ đất đai nhà cửa mang tên cha mẹ cho bạn là không đúng quy định pháp luật. Mẹ bạn chỉ được phép lập di chúc chuyển phần quyền của mẹ bạn trong khối tài sản chung của hai vợ chồng.

- Căn cứ Theo quy định tại Điều 66 Luật hôn nhân và gia đình 2014:

“1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.”

Như vậy, theo quy định vừa trích dẫn ở trên, trong trường hợp này tài sản chung của bố mẹ bạn sẽ được chia đôi, một nửa khối tài sản chung sẽ được xác định là tài sản riêng của mẹ bạn, bà có toàn quyền định đoạt phần tài sản này.

Thứ hai: một nửa khối tài sản chung thuộc về bố bạn sẽ được xác định là di sản thừa kế mà bố bạn để lại (nếu không để lại di chúc) và cũng được chia theo pháp luật cho các đồng thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố bạn. Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm: “vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết”. Trong trường hợp này di sản bố bạn để lại sẽ được chia đều cho ba anh em bạn và ông bà nội của bạn nếu họ còn sống.

2. Nếu anh và em của bạn biết việc mẹ bạn lập di chúc chia phần tài sản của mình cho bạn thì di chúc vẫn đúng pháp luật vì đây là quyền của người lập di chúc căn cứ theo Điều 626, Bộ luật dân sự 2015:

“ Người lập di chúc có quyền sau đây:

1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;

2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế;

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng;

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế;

5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.”

3. Mẹ bạn có thể lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã theo Điều 636 Bộ luật dân sự 2015, tuy nhiên để đảm bảo bí mật thông tin và tránh rắc rối từ phía anh và em bạn thì mẹ bạn nên tới một Văn phòng công chứng để yêu cầu lập di chúc.

- Tuy nhiên, theo dữ kiện bạn cung cấp thì mẹ bạn lập di chúc quyết định đối với toàn bộ nhà cửa, đất đai do bố mẹ bạn đứng tên nên di chúc này sẽ bị vô hiệu một phần nếu anh và em bạn khởi kiện ra Tòa án yêu cầu hủy di chúc trên (phần tài sản của bố bạn mất không để lại di chúc).

- Do đó, đối với trường hợp trên, anh và em bạn nếu muốn vẫn có thể khởi kiện ra Tòa án yêu cầu chia di sản thừa kế phần của bố bạn để lại. Vì vậy, để tránh anh em bất hòa, bạn vẫn nên trao đổi với anh em trong nhà về việc chia di sản thừa kế trên hoặc thỏa thuận phân chia di sản.

Một số lưu ý: Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế (tức là sau khi mẹ bạn mất di chúc mới có hiệu lực).

THÔNG TIN LIÊN QUAN:

Danh bạ Luật sư Dân sự

Hàng thừa kế

Chia di sản thừa kế trong trường hợp người đã mất không để lại di chúc

Cách chia tài sản thừa kế