GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KHI ĐẤT KHÔNG CÓ GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

Việc sử dụng đất mà không có sổ đó đi kèm với rất nhiều rủi ro, không những không thể thực hiện những quyền định đoạt với đất như chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp..v..v đối với đất mà còn khi xảy ra tranh chấp đất với một bên khác, câu chuyện chứng minh ai có quyền sử dụng đất là rất khó khăn. Mặc dù vậy, người không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn có quyền khiếu nại, khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. 

1.      Về thủ tục

Đối với đất tranh chấp xem ai là người có quyền sử dụng đất thì thuộc trường hợp các bên phải tiến hành hòa giải tại UNND cấp xã theo quy định tại khoản 2, Điều 202 Luật đất đai 2013. Tuy nhiên khi đã hòa giải mà vẫn không thể thống nhất ý kiến, các bên có quyền lựa chọn một trong các hình thức giải quyết tranh chấp tại Điều 203 Luật đất đai 2013 quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, cụ thể như sau:

1. Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND

Trong trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì thẩm quyền thuộc về UBND cấp huyện. Trường hợp các bên không đồng ý, có thể khiếu nại lên UBND cấp tỉnh.

Trong trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết thuộc về UBND cấp tỉnh. Trường hợp không đồng ý với cách giải quyết của UBND cấp tỉnh, các bên có thể khiếu nại đến đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

2. Khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất xảy ra tranh chấp.

Như vậy, khi có tranh chấp đất đai xảy ra mà các bên không có sổ đỏ, tranh chấp thuộc loại tranh chấp quyền sử dụng đất tức là xem ai là chủ sở hữu quyền sử dụng đất thì các bên phải tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã, phường, thị trấn. Trường hợp hòa giải không thành, các bên lựa chọn một trong hai hình thức là khiếu nại tại UBND hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để được xem xét và giải quyết.

Lưu ý:

- Trường hợp tranh chấp quyền sử dụng đất để xét quyền sử dụng đất thuộc về ai thì bắt buộc phải thực hiện thủ hòa giải, nếu không tham gia hòa giải thì không đủ điều kiện để khởi kiện tại Tòa án hay khiếu nại với UBND.

- Tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất thì không bắt buộc phải hòa giải nên các bên có thể lựa chọn việc hòa giải hoặc không.

2.      Về căn cứ để giải quyết tranh chấp

Nếu các bên khi xảy ra tranh chấp mà không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phải cung cấp một trong những chứng cứ tại khoản 1 Điều 91 Nghị định 43/2014/NĐ-CP  để chứng minh nguồn gốc đất thuộc về mình, cụ thể là:

- Chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất

- Thực tế diện tích đất mà các bên tranh chấp đang sử dụng ngoài diện tích đất đang có tranh chấp và bình quân diện tích đất cho một nhân khẩu tại địa phương;

- Sự phù hợp của hiện trạng sử dụng thửa đất đang có tranh chấp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

- Chính sách ưu đãi người có công của Nhà nước

-  Quy định của pháp luật về giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất.

Vậy việc giải quyết tranh chấp đất đai khi không có sổ đỏ sẽ dựa trên căn cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất do bên có yêu cầu giải quyết đưa ra. Tuy nhiên, trên thực tế ngoài việc xem xét vào các căn cứ trên, cơ quan có thẩm quyền còn có thể căn cứ vào nhiều lời khai của đương sự, lời khai của hàng xóm xung quanh, những giấy tờ giao dịch liên quan, kết quả xác minh thực tế..v.v..

Trên đây là ý kiến tư vấn có tham khảo quy định của pháp luật, V&HM Law Firm xin gửi tới bạn đọc. Nếu có gì thắc mắc vui lòng liên hệ V&HM Law Firm để được giải đáp.

V&HM tổng hợp

Nếu bạn cần tư vấn, cần luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp và hỗ trợ thực hiện các thủ tục theo đúng quy định pháp luật, bạn có thể liên lạc với V&HM Law Firm qua số điện thoại: 098.449.9996 hoặc 098.515.8595 (Luật sư Dương Hoài Vân) hoặc đến trực tiếp Văn phòng Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân Hoàng Minh tại: 422 (Tầng 3) Võ Văn Kiệt, Phường Cô Giang, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.