Những điều cần biết để giải quyết tranh chấp về lối đi chung với hàng xóm

Hiện nay, dân số ngày càng gia tăng, diện tích đất đai có giới hạn. Tranh chấp về đất đai trong đó tranh chấp về lối đi chung đang là thực trạng diễn ra phổ biến không chỉ ở thành phố lớn mà ngay cả ở cả vùng nông thôn. Ở các thành phố, tình trạng xây dựng không có quy hoạch đồng bộ dẫn đến trường hợp các ngôi nhà, các mảnh đất bị bao bọc xung quanh không có lối ra. Ngay cả vùng nông thôn, những khu vườn bị cô lập chính giữa không có đường đi ra đường lớn. Một trong trường hợp điển hình: “Tôi có mua một lô đất và đã cất nhà, hàng xóm cho sử dụng phần đất bên hông nhà để đi ra đường lớn, nhưng nay họ bịt kín lối ra và gia đình tôi không có đường để đi”. Từ vấn đề trên phát sinh hai vấn đề cần giải quyết:

- Thứ nhất, theo quy định pháp luật Việt Nam, người có đất nhà bị cô lập có quyền gì đối với bất động sản liền kề hay không? điều kiện được hưởng quyền này và trách nhiệm của các bên có liên quan?

- Thứ hai, khi có tranh chấp xảy ra việc giải quyết tranh chấp về lối đi chung được thực hiện như thế nào?

>> Đặt câu hỏi MIỄN PHÍ với Luật sư.

1. Người có đất nhà bị cô lập có quyền gì đối với bất động sản liền kề hay không?

Để giải quyết vấn đề đầu tiên, căn cứ Điều 245 Bộ luật dân sự 2015 quy định về quyền đối với bất động sản liền kề: ”Quyền đối với bất động sản liền kề là quyền được thực hiện trên một bất động sản (gọi là bất động sản chịu hưởng quyền) nhằm phục vụ cho việc khai thác một bất động sản khác thuộc quyền sở hữu của người khác (gọi là bất động sản hưởng quyền).” Như vậy, trong trường hợp nhằm phục vụ cho việc khai thác một bất động sản khác thuộc sở hữu của người khác, người có bất động sản cũng có những quyền nhất định đối với bất động sản không thuộc sở hữu của họ.

Trường hợp bất động sản bị bao vây, cô lập là một trong những trường hợp được hưởng quyền đối với bất động sản liền kề quy định tại Điều 254 Bộ luật dân sự 2015: “Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.” Căn cứ vào quy định trên, điều kiện được hưởng quyền này là bất động sản phải bị vây bọc bởi các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối ra đường công cộng. Để giải quyết tình trạng không có lối đi trên, chủ sở hữu bất động sản bị cô lập có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Tuy nhiên, việc yêu cầu phải đảm bảo được điều kiện lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi. Và vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên. Điều kiện quan trọng để được hưởng quyền này Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua hay chủ sở hữu bất động sản bị bao vây phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Thủ tục và thẩm quyền giải quyết tranh chấp về lối đi chung.

- Bước đâu việc giải quyết tranh chấp được tiến hành thông qua thủ tục hòa giải:

Theo quy định tại điều 202 Luật đất đai 2013, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.

- Trường hợp đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành: Theo quy định tại điều 203 Luật đất đai 2013, tranh chấp chia thành hai trường hợp:

Trường hợp 1: Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật đất đai 2013 do Tòa án nhân dân giải quyết.

Trường hợp 2: Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật đất đai 2013 thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp huyện (điểm a khoản 3 Điều 203) hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

THÔNG TIN LIÊN QUAN:

Danh bạ Luật sư Đất đai

Mẫu đơn đề nghị giải quyết tranh chấp đất đai

Đất đang tranh chấp có được xây dựng không?

Câu hỏi về đất đai