QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ QUẤY RỐI TÌNH DỤC

Những ngày vừa qua dư luận đang dành sự quan tâm đặc biệt tới vụ việc Ngô Hoàng Anh - người lọt vào danh sách Under 30 năm 2022 của Forbes Việt Nam bị tố cáo quấy rối tình dục các nữ sinh bằng tin nhắn. Sự việc đặc biệt thu hút sự chú ý của cộng đồng học sinh, sinh viên trong và ngoài nước cũng như các chuyên gia, tri thức có tiếng

Như các bạn đã biết, trường học vốn là nơi để các em học sinh, sinh viên học tập, vui chơi và phát triển vì thế đây phải là nơi tuyệt đối an toàncả về vật chất lẫn tinh thần. Thế nhưng, nhìn từ vụ việc của Ngô Hoàng Anh - cựu học sinh Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TP.HCM) và sự giải quyết chưa thấu đáo của nhà trường đối với những học sinh và cựu học sinh từng lên tiếng tìm sự giúp đỡ trong năm 2020 cho thấy thực trạng hiện nay sự an toàn về tâm sinh lý và tinh thần của học sinh vẫn chưa được các nhà trường quan tâm, chú trọng. 

Pháp luật hiện nay mặc dù coi hiếp dâm, cưỡng dâm, dâm ô với trẻ em… là những tội phạm có tính chất rất nghiêm trọng và gắn với những chế tài xử phạt nghiêm khắc. Thế nhưng, với hành vi quấy rối tình dục thì chưa có quy định cụ thể nào. Bởi quấy rối tình dục thường là những hành vi rất khó chứng minh vì hầu như không để lại sự thương tổn rõ ràng về sức khỏe cho dù các nạn nhân phải chịu những khủng hoảng tâm lý nặng nề. Có thể đây là một trong những lý do khiến quấy rối tình dục chưa được đưa vào Bộ luật Hình sự như một tội danh. Tuy nhiên, pháp luật quy định hành vi quấy rối tình dục bị xử phạt vi phạm hành chính. Cụ thể tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP đã đề cập mức phạt đối với hành vi quấy rối tình dục. Căn cứ theo điểm đ khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục có thể bị phạt từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng. Bên cạnh đó, tại khoản 3 Điều 10 Nghị định 12/2022/NĐ-CP cũng có quy định phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Như vậy, cùng là hành vi quấy rối tình dục nhưng nếu xảy ra ở nơi làm việc thì mức phạt sẽ tăng lên nhiều lần.

Ngoài ra, một trong những điểm mới tại Bộ luật Lao động 2019 đó là đã có những quy định cụ thể hơn về quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Cụ thể như sau:

Điều 118. Nội quy lao động

1. Người sử dụng lao động phải ban hành nội quy lao động, nếu sử dụng từ 10 người lao động trở lên thì nội quy lao động phải bằng văn bản.

2. Nội dung nội quy lao động không được trái với pháp luật về lao động và quy định của pháp luật có liên quan. Nội quy lao động bao gồm những nội dung chủ yếu sau đây:

[….]d) Phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc; trình tự, thủ tục xử lý hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

Để cụ thể hóa điều này, tại Nghị định 145/2020/NĐ-CP hướng dẫn quy định về quấy rối tình dục như sau:

Quấy rối tình dục có thể xảy ra dưới dạng trao đổi như đề nghị, yêu cầu, gợi ý, đe dọa, ép buộc đổi quan hệ tình dục lấy bất kỳ lợi ích nào liên quan đến công việc; hoặc những hành vi có tính chất tình dục không nhằm mục đích trao đổi, nhưng khiến môi trường làm việc trở nên khó chịu và bất an, gây tổn hại về thể chất, tinh thần, hiệu quả công việc và cuộc sống của người bị quấy rối. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc bao gồm:

- Hành vi mang tính thể chất gồm hành động, cử chỉ, tiếp xúc, tác động vào cơ thể mang tính tình dục hoặc gợi ý tình dục;

- Quấy rối tình dục bằng lời nói gồm lời nói trực tiếp, qua điện thoại hoặc qua phương tiện điện tử có nội dung tình dục hoặc có ngụ ý tình dục;

- Quấy rối tình dục phi lời nói gồm ngôn ngữ cơ thể; trưng bày, miêu tả tài liệu trực quan về tình dục hoặc liên quan đến hoạt động tình dục trực tiếp hoặc qua phương tiện điện tử.

Nơi làm việc là bất cứ địa điểm nào mà người lao động thực tế làm việc theo thỏa thuận hoặc phân công của người sử dụng lao động, bao gồm cả những địa điểm hay không gian có liên quan đến công việc như:

- Các hoạt động xã hội, hội thảo, tập huấn, chuyển đi công tác chính thức, bữa ăn, hội thoại trên điện thoại,

- Các hoạt động giao tiếp qua phương tiện điện tử, phương tiện đi lại do người sử dụng lao động bố trí từ nơi ở đến nơi làm việc và ngược lại, nơi ở do người sử dụng lao động cung cấp và địa điểm khác do người sử dụng lao động quy định.

Tại Điều 85 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định của người sử dụng lao động về phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc như sau:

“1. Quy định của người sử dụng lao động về phòng, chống quấy rối tình dục trong nội quy lao động hoặc bằng phụ lục ban hành kèm theo nội quy lao động, bao gồm các nội dung cơ bản sau:

a) Nghiêm cấm hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

b) Quy định chi tiết, cụ thể về các hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc phù hợp với tính chất, đặc điểm của công việc và nơi làm việc;

c) Trách nhiệm, thời hạn, trình tự, thủ tục xử lý nội bộ đối với hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc, bao gồm cả trách nhiệm, thời hạn, trình tự, thủ tục khiếu nại, tố cáo, giải quyết khiếu nại, tố cáo và các quy định có liên quan;

d) Hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với người thực hiện hành vi quấy rối tình dục hoặc người tố cáo sai sự thật tương ứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm;

đ) Bồi thường thiệt hại cho nạn nhân và các biện pháp khắc phục hậu quả.

2. Các quy định của người sử dụng lao động về khiếu nại, tố cáo về quấy rối tình dục và xử lý đối với hành vi quấy rối tình dục phải bảo đảm các nguyên tắc:

a) Nhanh chóng, kịp thời;

b) Bảo vệ bí mật, danh dự, uy tín, nhân phẩm, an toàn cho nạn nhân bị quấy rối tình dục, người khiếu nại, tố cáo và người bị khiếu nại, bị tố cáo.”

Có thể thấy quấy rối tình dục đã và đang là một thực tế diễn ra ngày càng mạnh mẽ trong cuộc sống hằng ngày nói chung và tại nơi làm việc nói riêng. Nhà nước ta cần phải quan tâm hơn nữa và có các quy định pháp luật cụ thể, chi tiết, rõ ràng hơn để quấy rối tình dục không còn là nỗi sợ hãi đồng thời tạo tâm lý ổn định, củng cố tinh thần cho người lao động cũng như cho các nạn nhân nhằm góp phần xây dựng một xã hội ngày càng tiến bộ, văn minh và hiện đại.

V&HM tổng hợp

Nếu bạn cần tư vấn, cần luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp và hỗ trợ thực hiện các thủ tục theo đúng quy định pháp luật, bạn có thể liên lạc với V&HM Law Firm qua số điện thoại: 098.449.9996 hoặc 098.515.8595 (Luật sư Dương Hoài Vân) hoặc đến trực tiếp Văn phòng Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân Hoàng Minh tại: 422 (Tầng 3) Võ Văn Kiệt, Phường Cô Giang, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh hoặc văn phòng giao dịch của Công ty Luật TNHH Một thành viên Vân Hoàng Minh tại: 158/1A Nguyễn Sơn, P.Phú Thọ Hòa, Quận Tân Phú (Tầng 2).