tranh chấp đất đai

1.     Hẻm có phải là hẻm công cộng không?

Theo điểm e khoản 3 Điều 9 Luật Đất đai (2024) và khoản 1, khoản 3 Điều 254 Bộ luật Dân sự, lối đi chung là phần đất dùng để đi lại, tiếp cận đường công cộng hoặc do thỏa thuận giữa các chủ sử dụng, hoặc phát sinh khi đất bị vây kín.

Nếu hẻm đã được đo đạc vào bản đồ địa chính và phục vụ việc đi lại của nhiều hộ, thì đó là hẻm công cộng.

2.     Hẻm có thể ghi trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN) của bạn không?

Trong GCN, phần “sử dụng chung” sẽ được ghi rõ nếu có vùng đất chung giữa các hộ liền kề, như lối đi chung. Phần này được thể hiện trực tiếp trong GCN, hoặc thể hiện qua sơ đồ thửa đất, gồm cả lối đi chung, hẻm đi chung.

Do đó, nếu hẻm đó nằm trong sơ đồ đo đạc thì có thể thể hiện là “đất sử dụng chung” trên GCN của bạn.

3.     Khi chính quyền đùn đẩy trách nhiệm, bạn nên làm gì?

Các bước khuyến nghị:

-        Gửi đơn khiếu nại hoặc tố cáo về việc lấn chiếm đất công, căn cứ luật Đất đai và Bộ luật Dân sự. Nếu bị UBND tỉnh Vĩnh Long từ chối, bạn có thể:

-        Khiếu nại tiếp lên Chính phủ;

-        Khởi kiện ra Tòa án hành chính theo quyền khiếu kiện hành vi hành chính (nếu chính quyền chậm hoặc không giải quyết);

-        Khởi kiện người lấn chiếm ra Tòa án dân sự để bảo vệ quyền lợi sử dụng hẻm chung.

-        Yêu cầu UBND cấp xã/phường hòa giải, lập biên bản.

4.     Trách nhiệm xử lý lấn chiếm hẻm công cộng của chính quyền thế nào?

Theo Luật Đất đai, Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định 91/2019/NĐ-CP (sửa đổi 2022): UBND cấp xã/cấp tỉnh có trách nhiệm:

-        Kiểm tra, lập biên bản, xử lý vi phạm;

-        Ra quyết định xử phạt hành chính (2–100 triệu tùy diện tích) và buộc khôi phục hiện trạng;

-        Cưỡng chế tháo dỡ xây dựng trái phép;

-        Nếu tái phạm, khởi tố hình sự theo Điều 228 BLHS (6 tháng – 5 năm tù).

Nếu chính quyền không thực hiện, bạn có quyền khiếu nại hành vi “không xử lý, không giải quyết theo thẩm quyền và pháp luật”.

5.     Chủ đất mới xây dựng lấn chiếm hẻm có đúng không?

Hành vi trên là lấn chiếm đất công và xây dựng công trình trái phép trên đất công — là vi phạm pháp luật. Chủ đất không được tự ý dựng công trình, đổ nước, xả thải, hoặc làm thay đổi hiện trạng mà không được phép.

Hành vi đó vi phạm điều cấm theo Luật Đất đai (Điều 12), và theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP; UBND có thẩm quyền phải xử lý ngay và buộc khôi phục sự việc đúng như ban đầu. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Văn phòng Luật sư Triển Luật về vấn đề bạn yêu cầu. Nếu bạn còn vướng mắc hoặc cần báo giá dịch vụ pháp lý, vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo địa chỉ số 213A (Tầng 2) Nguyễn Xí, Phường Bình Lợi Trung, TPHCM, số điện thoại liên hệ: 0903.121.676 – 077.682.0693 để được tư vấn và giải đáp cụ thể.