Trách nhiệm hình sự đối với trường hợp vay tiền không trả như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn & chia sẻ kinh nghiệm thực tế bởi Luật sư Nguyễn Hồng Quân.

LUẬT SƯ NGUYỄN HỒNG QUÂN LÀ LUẬT SƯ CHUYÊN GIẢI QUYẾT ÁN HÌNH SỰ, NHÀ ĐẤT. Với phương châm làm việc "chọn việc Đúng - Đáng - Đàng hoàng- Đặt Lợi Ích Khách Hàng Lên Hàng Đầu" kết hợp với bề dày kinh nghiệm trong việc tư vấn, tranh tụng, hỗ trợ pháp lý cho các khách hàng trong các vụ án hình sự, kinh tế lớn. 

>> Tư vấn miễn phí với Luật sư Nguyễn Hồng Quân.

Pháp luật quy định như thế nào đối với trường hợp vay tiền của người khác nhưng không trả?

Vay tiền là một trong những hành vi được thực hiện phổ biến trong cuộc sống hàng ngày khi một cá nhân, tổ chức có nhu cầu vay tiền để phục vụ cho mục đích của họ. Pháp luật dân sự quy định việc vay mượn tiền là một giao dịch dân sự. Kể từ thời điểm hai bên xác lập giao dịch (bên cho vay giao tiền cho bên vay) thì đã phát sinh nghĩa vụ trả nợ đối với bên đi vay. Theo đó, Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ:

“1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.”

Tuy nhiên trong thực tế nhiều người đi vay nhưng khi không có khả năng trả tiền hoặc cố ý không muốn trả tiền thì đã có hành vi lẩn tránh dẫn đến gây thiệt hại cho người  cho vay. Trong các trường hợp này người đi vay có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015. 

Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định tại Điều 175 hành vi vay tiền không trả có dấu hiệu cấu thành nên tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, cụ thể:

“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: 

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả; 

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

đ) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

e) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

4. Phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Như vậy, một người vay tiền của người khác mà không trả thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản theo quy định trên.

Bạn vẫn còn thắc mắc? Hơn 400 Luật sư chuyên về Hình sự trên iLAW đang sẵn sàng hỗ trợ bạn. Hãy chọn ngay một Luật sư gần bạn, và liên hệ với Luật sư đó để được tư vấn miễn phí.

THÔNG TIN LIÊN QUAN:

Danh bạ Luật sư Hình sự

Hành vi cấu thành tội phạm

Tội đe dọa tính mạng người khác

Tội lừa gạt chiếm đoạt tài sản