Bị sử dụng hình ảnh trên Facebook để đòi nợ, nạn nhân phải làm gì

Hiện nay, tình trạng tự ý lấy ảnh con nợ đăng lên mạng xã hội như Facebook, Zalo... nhằm ép trả nợ khiến nhiều người rất lo lắng, ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh cá nhân người khác. Vậy nếu gặp trường hợp như thế, những nạn nhân phải làm thế nào?

1. Quy định về hình ảnh:

Theo Điều 32 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

“Điều 32. Quyền của cá nhân đối với hình ảnh

1. Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.

Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.

Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”

Do đó, có thể thấy, việc chủ nợ tự ý lấy ảnh của con nợ, đăng ảnh người đó lên các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo... nhằm gây áp lực, ép buộc người vay phải trả nợ thì đều là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền hình ảnh của cá nhân người vay.

Có trường hợp nạn nhân thậm chí có thể không phải người vay. Họ có thể là người thân, bạn bè, đồng nghiệp... của người vay. Bởi khi vay tiền qua app hoặc qua công ty tài chính, nhiều người phải cung cấp số điện thoại, thông tin của người thân, bạn bè... để tham chiếu.

Đến khi người vay không trả được nợ, các app hoặc công ty tài chính sẽ đòi nợ từ người thân này. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều người không vay nhưng liên tục bị đòi nợ, thậm chí là đăng ảnh, chế ảnh... đăng Facebook, Zalo... hòng ép người này phải trả nợ thay cho người vay.

2. Quy định xử phạt

Căn cứ điểm e khoản 3 Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, chủ nợ tự ý đăng ảnh người vay lên Facebook để đòi tiền có thể bị phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng.

“Điều 102. Vi phạm quy định về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu thập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin

1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi lưu trữ thông tin cá nhân của người khác thu thập được trên môi trường mạng vượt quá thời gian quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận giữa hai bên.

..

3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

….

e) Thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật;

Ngoài ra, nếu người nào sửa chữa, ghép ảnh làm sai lệch nội dung của hình ảnh nhằm xâm phạm uy tín, nhân phẩm của cá nhân thì có thể bị phạt từ 30 - 40 triệu đồng theo quy định tại điểm c khoản 5 Điều 18 Nghị định 38/2021/NĐ-CP.

3. Quy định về trách nhiệm hình sự

Ngoài bị phạt tiền, nếu hành vi đăng ảnh người khác lên Facebook đã xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác thì người thực hiện hành vi này có thể bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm theo quy định tại điểm e khoản 2 Điều 155 Bộ luật Hình sự.

“Điều 155. Tội làm nhục người khác

1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Đối với 02 người trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Đối với người đang thi hành công vụ;

đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;

e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

…”

Ngoài ra, nếu việc đòi nợ khiến nạn nhân tự sát hoặc làm người bị đòi nợ bị rối loạn tâm thần... thì người phạm tội có thể bị phạt tù từ 02 - 05 năm tùy vào mức độ phạm tội.