Mức bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

Gây thiệt hại cố ý nhưng vượt quá khả năng kinh tế: Có được giảm mức bồi thường không?

Chào anh/chị, vấn đề của anh/chị được Luật sư Nguyễn Thành Huân – Giám đốc Công ty Luật Sư 11 – tư vấn như sau:

Anh/chị hỏi về việc gây thiệt hại ngoài hợp đồng trong trường hợp lỗi cố ý nhưng mức thiệt hại lại quá lớn so với khả năng kinh tế, liệu Tòa án có thể giảm mức bồi thường hay không theo quy định tại Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015.

1. Thế nào là bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng?

→ Theo Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, người nào có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản… của người khác mà không dựa trên một hợp đồng, sẽ phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

→ Đối với trường hợp của anh/chị, nếu hành vi gây thiệt hại là cố ý, không liên quan đến hợp đồng nào, thì được xác định là thiệt hại ngoài hợp đồng và người gây thiệt hại sẽ phải bồi thường đầy đủ.

2. Khi nào thì được xem xét giảm mức bồi thường thiệt hại?

→ Khoản 2 Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Người gây thiệt hại vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình có thể được giảm một phần nghĩa vụ bồi thường.”

→ Như vậy, việc giảm mức bồi thường chỉ đặt ra khi có hai điều kiện đồng thời:

• Lỗi vô ý

• Thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế

→ Trường hợp lỗi cố ý, như anh/chị hỏi, không thuộc diện được giảm mức bồi thường theo quy định này.

3. Trường hợp có lỗi cố ý gây thiệt hại quá lớn: Tòa án sẽ xử lý thế nào?

→ Khi xác định lỗi cố ý, pháp luật không cho phép xem xét giảm mức bồi thường dù người gây thiệt hại có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

→ Tòa án sẽ căn cứ vào:

• Mức độ lỗi của người gây thiệt hại (lỗi cố ý là tình tiết tăng nặng)

• Thiệt hại thực tế xảy ra

• Khả năng thực tế thi hành án (để phân kỳ thi hành, không giảm nghĩa vụ)

→ Trường hợp không đủ khả năng kinh tế, người gây thiệt hại vẫn phải bồi thường toàn bộ, có thể theo hình thức trả dần, hoặc bị áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự.

4. Có ngoại lệ nào để giảm nghĩa vụ bồi thường trong trường hợp cố ý?

→ Luật không quy định cụ thể việc giảm mức bồi thường trong trường hợp lỗi cố ý, nhưng Tòa án có thể xem xét một phần thiệt hại nếu có lỗi của người bị thiệt hại hoặc có yếu tố bất khả kháng, theo Điều 585 khoản 4.

→ Tuy nhiên, trường hợp đơn thuần là lỗi cố ý và thiệt hại vượt quá khả năng chi trả thì không đủ điều kiện để giảm mức bồi thường.

5. Lưu ý và khuyến nghị từ Luật Sư 11

→ Trong mọi vụ việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, yếu tố lỗi và mức độ lỗi là yếu tố then chốt quyết định trách nhiệm pháp lý.

→ Người cố ý gây thiệt hại cần nhận thức rõ rằng mình không chỉ phải bồi thường toàn bộ mà còn có thể chịu trách nhiệm hình sự nếu hành vi có dấu hiệu phạm tội.

→ Nếu anh/chị là bên bị thiệt hại, cần chủ động:

• Thu thập chứng cứ về mức độ thiệt hại

• Chứng minh lỗi của người gây thiệt hại

• Yêu cầu Tòa án buộc bồi thường toàn bộ, kể cả khi người đó không đủ khả năng tài chính

→ Trong trường hợp là người gây thiệt hại, cần sớm liên hệ luật sư để được hỗ trợ phân tích, tìm giải pháp thi hành án phù hợp nhằm giảm thiểu thiệt hại pháp lý.

Nếu anh/chị cần hỗ trợ thêm về vấn đề này, vui lòng liên hệ với luật sư qua thông tin sau:
📍 CÔNG TY LUẬT TNHH LUẬT SƯ 11
✔️ 120 – 122 Điện Biên Phủ, phường Tân Định, TP. Hồ Chí Minh
📞 0979 800 000 – Zalo/Mobile
📧 nguyenthanhhuan@luatsu11.vn
🌐 https://luatsu11.vn

Luật sư Nguyễn Thành Huân sẽ cùng đội ngũ là những luật sư nhiều năm kinh nghiệm tại Công ty Luật Sư 11 đồng hành cùng anh/chị để giải quyết vấn đề nêu vấn đề và bảo vệ tốt nhất quyền lợi hợp pháp của anh/chị. 

Luật sư Nguyễn Thành Huân.

Luật đã quy định chỉ có lỗi vô ý hoặc không có lỗi bạn nhé.

Luật sư Phạm Đức Huy.

Luật sư trả lời bạn như sau:

Căn cứ Khoản 2 Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015

“Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.”

Như vậy, phạm vi áp dụng của việc giảm mức bồi thường theo khoản 2 chỉ giới hạn trong hai trường hợp:

·         Người gây thiệt hại không có lỗi

·     Có lỗi vô ý (tức là không lường trước hoặc không mong muốn hậu quả xảy ra).

Theo quy định hiện hành và thực tiễn xét xử, nếu người gây thiệt hại có lỗi cố ý, tức là biết rõ hành vi của mình có thể gây thiệt hại nhưng vẫn thực hiện hoặc mong muốn hậu quả xảy ra, Tòa án sẽ không xem xét giảm mức bồi thường theo khoản 2 Điều 585 BLDS.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, Tòa án vẫn có thể cân nhắc giảm nhẹ phần nào nghĩa vụ bồi thường. Ví dụ:

·         Người gây thiệt hại cố ý trong hoàn cảnh bị kích động mạnh, bị xâm phạm trước.

·         Hậu quả thiệt hại một phần do lỗi của người bị thiệt hại, thì Tòa có thể giảm một phần trách nhiệm bồi thường.

Nếu bạn đang gặp phải vấn đề về pháp luật, hãy liên hệ với luật sư để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Tư vấn hoàn toàn miễn phí sau đó mới báo phí thuê luật sư để bạn dễ dàng quyết định!

GỌI NGAY LUẬT SƯ 0914.431.086

Luật sư Lê Đức Tuấn.

    Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Theo thông tin bạn cung cấp, chúng tôi xin được đưa ra tư vấn sơ bộ như sau:

    Căn cứ tại điều 585 BLDS 2015:

    “1. Thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

    2. Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình”.

    Theo đó, có thể thấy rằng tại khoản 2 điều này người chịu trách nhiệm chỉ được giảm mức mồi thường thiệt hại nếu đáp ứng điều kiện cần là “không có lỗi hoặc có lỗi vô ý” và đáp ứng điều kiện đủ là “thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình”. Trong trường hợp nếu gây thiệt hại quá lớn nghĩa là chưa thể nào đáp ứng được điều kiện cần và đồng nghĩa là cũng không thể nào xem xét tiếp điều kiện đủ được.

    Do đó không thể áp dụng nguyên tắc theo khoản 2, điều 585 BLDS 2015 mà vẫn phải áp dụng nguyên tắc theo khoản 1 đó là “bồi thường toàn bộ và kịp thời”. Nếu lỗi do cố ý mà thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình thì 2 bên có thể thỏa thuận mức bồi thường bằng các phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần.

Nếu cần tư vấn thêm, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây:

Công ty Luật TNHH T2H

Trụ sở: G4-4A, Tập thể 708, xã Ngọc Hồi, thành phố Hà Nội

VP giao dịch: Số 02, ngõ 115 Chiến Thắng, phường Thanh Liệt, thành phố Hà Nội

Tel: 02422429900 – 0989656682

E-mail: huong.le@t2h.vn - contact.t2h@t2h.vn

Trân trọng! 

Luật sư Lê Thị Thu Hương.

Xin chào!

Nguyên tắc xét xử thì thiệt hại bao nhiêu, bồi thường bấy nhiêu.

Còn khả năng bồi thường được hay không là thủ tục thi hành án, không phải trách nhiệm của toà án.

Cảm ơn!

Luật sư Ngô Quốc Việt.

Chào bạn,

Luật sư giải thích kỹ để bạn hiểu rõ cả về lý luận và thực tiễn xét xử nhé:

1️⃣ Cơ sở pháp lý liên quan

Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nguyên tắc bồi thường thiệt hại.
Khoản 2 nêu:

“Người gây thiệt hại do lỗi vô ý mà thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình thì có thể được giảm mức bồi thường.”

→ Nghĩa là: chỉ áp dụng giảm mức bồi thường trong trường hợp có lỗi vô ý (hoặc không có lỗi).

2️⃣ Trường hợp lỗi cố ý

Nếu người gây thiệt hại do lỗi cố ý (tức là biết hành vi của mình có thể gây thiệt hại nhưng vẫn thực hiện), thì:

• Không được áp dụng giảm mức bồi thường,
• Phải bồi thường toàn bộ thiệt hại thực tế (theo khoản 1 Điều 585: “Thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời”).

👉 Lý do: nguyên tắc công bằng và răn đe — người cố ý gây thiệt hại thì phải gánh hậu quả đầy đủ, không thể lấy lý do “khó khăn kinh tế” để giảm bớt trách nhiệm.

3️⃣ Thực tiễn xét xử

Trong thực tế, Tòa án không giảm mức bồi thường đối với người có lỗi cố ý, dù hoàn cảnh kinh tế khó khăn.
Tuy nhiên, Tòa án có thể xem xét cách thức thực hiện nghĩa vụ bồi thường, ví dụ:

• Cho trả dần nhiều lần;
• Gia hạn thi hành án;
• Hoặc ưu tiên thi hành án theo khả năng tài chính (Điều 44 Luật Thi hành án dân sự).

👉 Như vậy, chỉ “giãn thời gian”, chứ không “giảm số tiền bồi thường”.

4️⃣ Ví dụ thực tế

Một vụ án dân sự về “Cố ý làm hư hỏng tài sản người khác”:

• Bị đơn cố ý đập phá xe máy của người khác trị giá 20 triệu đồng.
• Gia đình bị đơn có hoàn cảnh rất khó khăn.

Tòa án tuyên:

• Bị đơn phải bồi thường đủ 20 triệu đồng,
• Nhưng được phép trả dần mỗi tháng 2 triệu trong 10 tháng,
• Không áp dụng giảm mức bồi thường vì lỗi là cố ý.

5️⃣ Kết luận tư vấn

Nếu người gây thiệt hại do lỗi cố ý thì không được giảm mức bồi thường, dù thiệt hại vượt khả năng kinh tế.
Tòa án chỉ có thể xem xét hình thức thi hành nghĩa vụ (trả dần, hoãn, hoặc khấu trừ dần thu nhập), chứ không giảm số tiền bồi thường.

Luật sư Nguyễn Thanh Hải.