Tôi không làm được căn cước

Chào anh Đang,

Vấn đề Anh hỏi luật sư trả lời như sau:

Dưới đây là hướng dẫn đầy đủ – rõ ràng – theo đúng quy định hiện hành (Luật Căn cước 2023, có hiệu lực 01/7/2024) cho trường hợp đặc biệt của Anh:

1. Vấn đề của Anh gồm 3 nhóm chính:

(1) Không có giấy khai sinh – hồ sơ gốc thất lạc

→ Đây là trường hợp phổ biến với người sinh trước 1975 hoặc sinh thời chiến.

(2) Bị xoá đăng ký thường trú

→ Do chủ hộ chuyển nhượng nhà, hoặc làm thủ tục xoá chủ cũ → dữ liệu thường trú của Anh bị xoá trong CSDL Quốc gia.

(3) Không đăng ký tạm trú ở nơi cư trú thực tế

→ Khi không có thường trú/tạm trú → Công an phường không có căn cứ xác nhận để làm Căn cước.

=> Vì vậy hồ sơ bị “kẹt” ở cả ba bước.

2. Hướng giải quyết TRỰC TIẾP – ĐÚNG TRÌNH TỰ (không vòng vèo)

A. Bước 1: Làm Giấy khai sinh xác nhận lại (theo Nghị định 123/2015 & Luật Hộ tịch 2014)

Người sinh trước 1975, không còn hồ sơ, được phép làm lại “Đăng ký khai sinh cho người chưa có giấy khai sinh”.

✔ Thẩm quyền: UBND cấp xã/phường nơi Anh đang cư trú thực tế.

✔ Hồ sơ nộp:

1. Tờ khai theo mẫu
2. Các giấy tờ chứng minh thông tin nhân thân (nếu có):
• CMND 9 số (dù hết giá trị vẫn là căn cứ lịch sử)
• Sổ BHXH, quyết định nghỉ hưu
• Giấy tờ của đơn vị công tác (ngành y tế từ 1974–2018)
• Lý lịch cán bộ/công chức (nếu còn)
• Các giấy tờ cũ khác (nếu còn bản photo)

✔ Trường hợp không có bất cứ giấy tờ gì, Anh chỉ cần:

• Làm đơn cam đoan về ngày sinh, nơi sinh
• Kèm xác nhận của Công an phường về quá trình cư trú, thông tin nhân thân.

➡ UBND phường có trách nhiệm lập văn bản xác minh tại các nơi có căn cứ, dù hồ sơ rất cũ → họ KHÔNG được phép từ chối.

Thời hạn: 20–30 ngày.

Sau bước này Anh sẽ có Giấy khai sinh hợp lệ.

B. Bước 2: Khôi phục cư trú bằng hình thức “cư trú thực tế”

Vì Anh đang ở nhờ nhà người quen nên làm theo dạng:

-        Đăng ký tạm trú (KT3) tại nơi đang ở nhờ

Thẩm quyền: Công an xã/phường nơi Anh đang ở hiện nay.

Không cần giấy tờ nhà, chủ nhà hoặc người đang quản lý chỗ ở chỉ cần:

• Cho phép đăng ký tạm trú
• Ký xác nhận vào tờ khai chỗ ở hợp pháp theo mẫu CT07 (Luật Cư trú 2020)

➡ Công an không được yêu cầu sổ đỏ / hợp đồng thuê.

Thời hạn giải quyết: 3 ngày.

Sau khi có tạm trú hợp pháp → đủ điều kiện làm Căn cước.

C. Bước 3: Làm Căn cước theo hình thức “Không có dữ liệu gốc”

Luật Căn cước 2023 không đòi hỏi phải có hộ khẩu. Chỉ cần:

1. Có nơi cư trú hợp pháp (tạm trú được chấp nhận)
2. Có giấy khai sinh (mới hoặc bản xác nhận lại)
3. Có số định danh cá nhân (sẽ được cấp khi làm khai sinh lại)

Công an nơi cư trú sẽ:

• Thu nhận vân tay + ảnh
• Tạo mã định danh cá nhân
• Đồng bộ thông tin vào CSDL quốc gia

➡ Sau 7–20 ngày, căn cước được cấp.

3. Trường hợp hồ sơ vẫn bị ách tắc: phương án mạnh hơn

Nếu Công an phường từ chối hoặc né tránh:

-        Gửi Đơn yêu cầu giải quyết thủ tục theo Luật Cư trú và Luật Căn cước

Nộp đến:

• Trưởng Công an xã/phường
• Hoặc Công an cấp tỉnh (Trung tâm hành chính công tỉnh)

Nội dung ghi rõ:

• Tôi sinh năm 1958, sinh thời chiến, giấy tờ bị thất lạc.
• Đã nhiều lần đề nghị đăng ký khai sinh và làm căn cước nhưng chưa được giải quyết.
• Đề nghị áp dụng Điều 15 Luật Hộ tịch 2014 (đăng ký khai sinh lại) và Điều 22 Luật Cư trú 2020 (đăng ký tạm trú) để giải quyết.

Công an/hộ tịch buộc phải trả lời bằng văn bản.

4. Lời khuyên thực tế cho Anh:

- Không cần về Sài Gòn hay nơi sinh để tìm hồ sơ cũ

Luật hiện hành cho phép đăng ký khai sinh lại tại nơi đang cư trú, không bắt đi tìm hồ sơ thời chiến.

-        Không có nhà, không giấy tờ nhà → vẫn đăng ký tạm trú được

-        Không có thường trú → vẫn làm căn cước được

Với điều kiện có tạm trú + khai sinh.

-        Không được phép từ chối vì lý do “phường mới sáp nhập chưa ổn định”

Luật không có quy định này.

5. TÓM TẮT HƯỚNG GIẢI QUYẾT NHANH GỌN

(1) Xin “Đăng ký khai sinh lại” tại UBND phường đang cư trú.
(2) Đăng ký “Tạm trú” tại nhà người quen đang cho ở.
(3) Làm căn cước theo quy trình bình thường tại Công an phường hoặc huyện.
(4) Nếu bị gây khó dễ → gửi đơn yêu cầu giải quyết đúng luật.

Nếu Anh vừa lòng với nội dung tư vấn, xin vui lòng để lại nhận xét cho người khác tham khảo

Luật sư Nguyễn Thanh Hải.